زمینه های کاربردی آزمون های شخصییتی

پرسشنامه‌های شخصیتی، پرسشنامه‌هایی هستند که برای ارزیابی و سنجش جنبه‌های کوناگون ویژگی‌ها، ترجیحات و رفتارهای شخصیتی فرد به کار برده می‌شوند. آن‌ها با بررسی پاسخ‌های فرد به مجموعه‌ای از جمله ها یا پرسش ها، روشی ساخت یافته برای درک شخصیت او ارائه می‌دهند. از این پرسشنامه‌ها اغلب در روانشناسی بالینی، مشاوره، انتخاب کارکنان و اجرای پژوهش ها بهره گرفته می‌شوند.

پرسشنامه‌های شخصیت، که آزمون‌های عینی نیز نامیده می‌شوند، پرسشنامه هایی استاندارد شده‌اند و می‌توانند همزمان روی شماری از افراد اجرا شوند. در بسیاری از موارد نیازی به حضور روانشناس در هنگام اجرای آزمون نیست و پاسخ‌ها معمولاً می‌توانند توسط کامپیوتر نمره‌گذاری شوند. نمرات با مقایسه با هنجارهای هر دسته در آزمون به دست می‌آیند. یک پرسشنامه شخصیت ممکن است یک عامل، مانند سطح اضطراب، را اندازه‌گیری کند یا ممکن است شماری از ویژگی‌های شخصیتی گوناگون را همزمان اندازه‌گیری کند، مانند پرسشنامه شانزده عاملی شخصیت (16 PF).

پرسشنامه شخصیتی که اغلب برای تشخیص اختلالات روانی استفاده می‌شود، پرسشنامه شخصیتی چند محوری مینه سوتا است که عموماً به عنوان MMPI شناخته می‌شود. این پرسشنامه شامل 556 جمله است که آزمون‌دهنده باید آنها را به عنوان "درست"، "غلط" یا "نمی‌توانم بگویم" علامت‌گذاری کند. پاسخ‌ها بر پایه میزان مطابقت آنها با پاسخ‌های افراد مبتلا به اختلالات روانی مختلف، از جمله افسردگی، هیستری، پارانویا و اسکیزوفرنیا، نمره‌گذاری می‌شوند. پرسشنامه شخصیتی چند محوری مینه سوتا در آغاز برای تشخیص این موارد و سایر مشکلات جدی روانی ساخته شد (و هنوز هم به کار برده می‌شود). با این حال، برای افرادی که مشکلات خفیف‌تری دارند نیز به کار شده است. بسیاری از افرادی که اختلال شدید ندارند، اکنون هنگام شروع روان‌درمانی، به پرسشنامه شخصیتی چند محوری مینه سوتا به عنوان یک ابزار ارزیابی پاسخ می‌دهند .

پرسشنامه روانشناسی کالیفرنیا (CPI)، که بر پایه معیارهای شخصیتی ملایم‌تری نسبت به MMPI است، ویژگی هایی از جمله تسلط، مسئولیت‌پذیری، پذیرش خود و اجتماعی شدن را ارزیابی می‌کند. افزون براین، برخی از بخش‌های این آزمون به ویژه صفات مربوط به پیشرفت تحصیلی را اندازه‌گیری می‌کنند. پرسشنامه دیگری که برای اندازه‌گیری طیفی از متغیرهای شخصیتی در جمعیت‌های عادی طراحی شده است، فرم پژوهشی شخصیت (PRF) است که مقیاس‌های اندازه‌گیری آن شامل وابستگی، خودمختاری، تغییر، استقامت و نمایش است. پرسشنامه شخصیتی روان‌رنجوری، برون‌گرایی، گشودگی، تجدیدنظر شده (NEO-PIR) نیز ابعاد رایج شخصیت مانند حساسیت و برون‌گرایی را اندازه‌گیری می‌کند، اما با سایر آزمون‌ها در گنجاندن نسخه‌های "خصوصی" و "عمومی" متفاوت است. پرسش های نسخه خصوصی مانند سایر پرسشنامه‌های شخصیت پاسخ داده می‌شوند، اما نسخه عمومی در بردارنده ی پاسپرسش هایی در باره ی فرد آزمون‌دهنده توسط شخص دیگری است که با او آشناست. تفاوت های موجود میان این دو نسخه می‌تواند منبع اطلاعاتی مهمی برای کسانی باشد که آزمون را تفسیر می‌کنند.

آگاهی از اینکه دیگران چگونه می اندیشند، چگونه احساس می کنند و .... دشوار و شاید غیر ممکن باشد. اما به کمک آزمون های روانشناختی و شخصیتی می توان تا اندازه ای به ویژگی های اندیشیدن و نگاه آنان به خود و بیرون از خود آشنا شد

ارزیابی شخصیت و سنجش ویژگی های شخصیتی، دستاورد اطلاعات گردآوری شده بر پایه رویکرد های روانشناختی پیشرفته و پژوهش های میدانی است. این کوشش ها تصمیم گیری های خردمندانه را در شرایط ویژه( برای نمونه، گزینش و استخدام مناسب ترین فرد از میان گروهی از داوطلبان و درخواست کنندگان یک موقعیت شغلی معین ) افزایش می دهد.

در این آزمون ها که متخصصان آشنا با ارزیابی شخصیت آنها را گسترش داده و برگزیده اند، فرض بر این است که بسیاری از رفتارهای افراد در شرایط گوناگون، در نتیجه تفاوت در ویژگی های فردی و زیربنایی شخصیتی آنها از آنها سر می زنند . از این رو کارشناسان شخصیت می کوشند تا این ویژگی های شخصیتی را شناسایی نموده و تعریف کنند؛ به شکلی عینی آنها را بسنجند و به جنبه های مهم رفتارهای اجتماعی آنان ربط دهند.
یکی از جنبه های مهم ارزیابی علمی شخصیت، کوشش برای سنجش شخصیت ( هرکجا که ممکن باشد ) و توصیف ویژگی های فردی شخصیت بر پایه واژه ها و مقدار های کمّی یا عددی است. اینکه یک ویژگی تا چه اندازه خود را در یک فرد نشان می دهد؟ چند ویژگی در وی دیده و یا شناسایی شده است؟ آیا گروه های برخاسته از فرهنگ های گوناگون و زمینه های اقتصادی - ا جتماعی مختلف از دیدگاه ویژگی های شخصیتی با هم تفاوت دارند؟ اگر دارند این تفاوت تا چه اندازه است؟ پرسش هایی هستند که کاربران این پرسش نامه ها به دنبال پاسخ های آنها هستند.

می دانیم که رفتار ظاهری و آشکار ما بازتاب تعامل های طیف گسترده ای از عوامل زیربنایی، از جمله وضعیت بدنی فرد و تاثیرات تجربه های فردی در گذشته وی است؛ از این رو منصفانه نیست که رفتار پیچیده انسانی را که پیوسته در حالت هاو شرایط گوناگون از جمله در هنگام شادی ها، چالش ها، درخواست ها و فشارهای روانی همه روزه تغییر می کند، با رویکردی محدود و تنگ نظرانه تبین نمود.
نظریه پردازان و پژوهشگران عرصه شخصیت می کوشند تا تنوع ویژکی های شخصیت انسان را درک و شرح دهند. شیوه های گوناگونی را که افراد به کمک آنها می اندیشند، نشان دهند و در نهایت ساختار های شخصیتی رفتارهایی چون اضطراب و نگرانی، کینه ورزی، هیجانی بودن، انگیزش، درون گرایی- برون گرایی و ... را بررسی نمایند.
برای نمونه نگرانی که یک مفهوم یا ساختار به شمار می رود، به آنچه که مردم می گویند، درچهره و حرکات بدنی خود ابراز می کنند، اشاره دارد.

سنجش و بررسی ویژگی های شخصیتی دو تن برای پیش بینی میزان موفقیت در امر ازدواج و پیوند زناشویی و میزان رضایت همسران آینده از یگدیگر

بررسی ها نشان داده اند که ویژگی های شخصیتی بر چگونگی و کیفیت روابط رومانتیک در بزرگسالی تاثیر می گذارند. در این میان دو شیوه جمع بندی ماهیت این ارتباط به کار برده شده است: نخست شناخت پیوند های میان ویژگی های شخصیت و دوم کیفیت ارتباط.
شواهد نیرومندی در دست است که نشان می دهند که تفاوت های فردی اولیه در ویژگی های شخصیتی، اینکه فرد چگونه تجربه و احساس می کند،چگونه دیده ها و شنیده ها را تفسیر می کند و چگونه به وظایفی که در دوران مختلف زندگی به آنها روبرو می شود، پاسخ می دهد، تاثیر می گذارند. به بیان دیگر ویژگی های شخصیتی امروز جوانان آماده ازدواج مهمترین پیش بینی کننده های کیفیت ارتباط در بزرگسالی خواهند بود.
گفتنی است که بسیاری از بررسی های انجام شده در زمینه ویژگی های شخصیتی و میزان موفقیت در ادامه پیوند زناشویی بر میزان رضایت و خشنودی همسران متمرکز بوده اند و تنها بخش کمی از این بررسی ها به بررسی کیفیت ارتباط پرداخته اند.


تشخیص بالینی اختلال های شخصیتی، رفتاری و روانشناختی و آسیب شناسی روانی

کاربرد آزمون های شخصیتی در زمینه همه گیر شناسی اختلال های شخصیتی نیز دارای اهمیت به شمار می رود. بررسی ها نشان داده اند که 20% جمعیت عمومی، 15% بیماران سرپایی روانپزشکی و 10% جمعیت بیماران بستری روانپزشکی دچار اختلال های شخصیتی بوده اند.
افراد دچار اختلال های شخصیتی به دلیل بحران های اجتماعی، زخمی شدن در درگیری ها، مسمومیت ها پس از مصرف الکل و سایر مواد اعتیاد آور و غیر قانونی، یا خودزنی، بیشتر از جمعیت عمومی جامعه به بخش های فوریتی مراجعه می کنند و یا فرستاده می شوند
همبودی اختلال های شخصیتی با سایر اختلال های روانپزشکی مانند اسکیزوفرنیا و واختلال دوقطبی، درمان آنها را دشوارتر می کند. ازاین رو درحالیکه 10% جمعیت بیماران بستری در مراکز روانپزشکی و بخش های بستری در بیمارستان های عمومی دچار اختلال های شخصیتی هستند، تشخیص به موقع و زود هنگام این اختلال ها در زمینه میزان تاثیر روش های درمان به کار برده شده توسط تیم های درمانی بسیار موثر خواهد بود.

روانپزشکی قانونی، نظریه روانپزشک و روانشناس بالینی و متخصص روانشناسی شخصیت، تشخیص اختلال های شخصیتی برای ارجاع به دادگاه ها در باره افرادی که دست به بزه و رفتارهای جنایی و کیفری داشته اند